واردات و صادرات کره شمالی با وجود تحریم‌ها چگونه انجام می‌شود؟ ارزهای دیجیتال

کارشناسان با نگاهی به چگونگی ادامه واردات و صادرات کره شمالی با وجود تحریم‌های سنگین، به این نتیجه رسیده‌اند که این کشور از ۱.۵ میلیارد دلار سرمایه به صورت ارز دیجیتال، برای تأمین بودجه مجموعه بزرگی از زنجیره‌های تأمین و شبکه‌های تجاری استفاده می‌کند.

به گزارش کوین دسک، شرکت تحلیل بلاک چین Chainalysis تأیید کرد که کره شمالی ۱.۵ میلیارد دلار بودجه در قالب ارزهای دیجیتال دارد. این در حالی است که در برآوردهای سال گذشته، کره شمالی فقط صاحب رقمی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار ارز دیجیتال بود و رقم جدید افزایش چشم‌گیری را نشان می‌دهد.

جسی اسپیرو (Jesse Spiro)، مدیر بخش بین‌الملل امور نظارتی و سیاسی Chainalysis به خبرگزاری‌ها گفت این فرضیه که کره شمالی در حال جا‌به‌جایی ارزهای دیجیتال در شبکه‌های پول‌شویی تجاری است، منطقی به نظر می‌رسد. به گفته اسپیرو، این کشور ارزهای دیجیتال را به روش غیرقانونی به دست آورده است.

اسپیرو گفت:

وقتی صحبت از پولشویی مبتنی بر تجارت به میان می‌آید، مشکل اصلی، به‌خصوص برای بازیگران تحریم‌شده، انتقال‌های بین‌المللی پول است. به نظر من کره شمالی از ارزهای دیجیتال برای تسهیل فعالیت‌های مالی استفاده می‌کند.

پریسیلا موریوچی (Priscilla Moriuchi)، مدیر تحقیقات ملت-دولت در شرکت ریکوردِد فیوچر (Recorded Future) و یکی از اعضای غیررسمی مدرسه حکمرانی جان اف. کندی دانشگاه هاروارد، به کیفرخواست اخیر وزارت دادگستری ایالات متحده برای دو تبعه چینی که متهم به پولشویی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار ارز دیجیتال بودند، به عنوان نمونه‌های اخیر انتقال بین‌المللی ارزهای دیجتال توسط کره شمالی، اشاره کرد.

به گفته موریوچی، «نتیجه‌گیری منطقی» این است که کره شمالی برای تأمین مالی شبکه‌های تجاری از ارزهای دیجیتال استفاده می‌کند. البته موریوچی اشاره کرد که شواهد مستند برای این انتقال‌های بین‌المللی هنوز در مراحل اولیه انتشار است. موریوچی همچنین افزود:

به عقیده من، این [فعالیت‌ها با استفاده از ارزهای دیجیتال] در حال حاضر در جریان هستند، اما ما هنوز نتوانسته‌ایم دو سر این چرخه را پیدا و مستند کنیم. بسیاری از قطعات این پازل را داریم، اما هنوز به تصویر کاملی نرسیده‌ایم.

Chainalysis با دنبال کردن ردّ جریان‌های ارز دیجیتالی که هکرهای کره شمالی دزدیده و به صرافی‌ها انتقال داده‌اند، توانسته است نقشه انتقال آنها را ترسیم کند. البته این شرکت هم مانند خود موریوچی، هنوز قادر به شناسایی روابط مشخصی با شبکه‌های تجارت جهانی نیست.

اسپیرو گفت:

ممکن است مراجع قانونی یا تحقیقات دولتی نیز در حال بررسی این موارد باشند. اما حتی اگر ما از چنین چیزی آگاه بودیم هم نمی‌توانستیم از چیزی صحبت کنیم.

نه وزارت خزانه‌داری و نه وزارت دادگستری ایالات متحده، به درخواست رسانه‌ها برای اظهارنظر در این مورد پاسخی نداده‌اند.

تجارت از طریق‌ دریا

برای جمهوری دموکراتیک خلق کره، یک روش مطمئن برای دور زدن تحریم‌ها، انتقال‌های کشتی‌ به‌ کشتی است: یعنی فرآیند انتقال کالا از یک کشتی به کشتی دیگر در آب‌های بین‌المللی و نه یک بندر. این مسئله گاهی ممکن است شامل خاموش‌کردن سیستم شناسایی خودکار (AIS) کشتی یا استفاده از پرچم‌های مصلحتی کشورهای دیگر برای کشتی‌های کره شمالی باشد، یعنی هنگامی که یک کشتی در کشوری به جز کشور مالکان آن ثبت می‌شود.

در ماه مارس ۲۰۱۹ (اسفند ۹۷)، گزارشی از سوی هیئتی از کارشناسان شورای امنیت سازمان ملل از افزایش گسترده انتقال‌های غیرقانونی کشتی‌ به‌ کشتی فرآورده‌های نفتی و ذغال سنگ، برخلاف قطعنامه‌های ایالات متحده مربوط به برنامه‌های هسته‌ای و موشک بالستیک کره شمالی خبر داد.

مسئله مهم دیگر فعالیت‌های سایبری کره شمالی از جمله تمرکز همه‌جانبه روی ارزهای دیجیتال است. گزارش سازمان ملل به حداقل پنج هک موفقیت‌آمیز صرافی‌های ارز دیجیتال در سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۸ اشاره دارد. گروه‌های هک کره شمالی، علاوه بر هدف‌گرفتن صرافی‌ها، با استفاده از استخراج ارزهای دیجیتال و حملات باج‌افزارها نیز ارز دیجیتال جمع‌آوری می‌کنند.

به گزارش هیئت کارشناسان سازمان ملل:

با توجه به ناشناس‌بودن ارزهای دیجیتال، از ارزهای دیجیتال تازه‌استخراج‌شده می‌توان برای تسهیل دور زدن تحریم‌ها استفاده کرد.

بر اساس اعلام موسسه خدمات رویال یونایتد (RUSI) که یک اتاق فکر امنیتی واقع در بریتانیا است، کره شمالی از ارزهای دیجیتال برای پرداخت مستقیم هزینه کالاها و منابعی استفاده می‌کند که صراحتاً به واسطه تحریم‌های بین‌المللی ممنوع شده‌اند. از دیگر کاربردهای ارز دیجیتال، تأمین سرمایه با هدف تبدیل به ارزهای فیات یا صرفاً ذخیره آن‌ها به امید افزایش قیمت است.

طبق گزارش رویال یونایتد، کره شمالی علاوه بر خرید مستقیم کالاهای لوکس تحریم‌شده، می‌تواند از ارزهای دیجیتال برای پرداخت هزینه خدمات تجاری استفاده کند. از جمله این خدمات می‌توان به پرداخت هزینه شرکت‌های حمل‌ونقل، دلال‌ها و یا سایر واسطه‌هایی که مایل به پذیرش ارزهای دیجیتال هستند اشاره کرد.

کایلا آیزنمن (Kayla Izenman)، تحلیلگر موسسه رویال یونایتد گفت:

کره شمالی برای صادرات کالاهایی مانند غذاهای دریایی یا استقرار کارگران و کارمندان در خارج از کشور، به چندین واسطه نیاز دارد. هزینه این واسطه‌ها باید به نوعی پرداخت شود و یکی از روش‌های ممکن، استفاده از ارزهای دیجیتال است.   

استفاده از تراکنش‌های همتابه‌همتای ارزهای دیجیتال برای تسهیل شبکه تجاری جمهوری دموکراتیک خلق کره، همچنین به معنای وابستگی کمتر به انتقال پول از طریق برخی بانک‌های چینی است که از سوی قانون‌گذاران ایالات متحده تحت فشار هستند.

استفاده از ارزهای دیجیتال همچنین می‌تواند نیاز به حمل وجه نقد غیرقانونی را که فقط گاهی اوقات (و نه همیشه) کشف می‌شود کاهش دهد. به عنوان مثال، در اکتبر ۲۰۱۸ (مهر ۹۷)، کاپیتان یکی از کشتی‌های جمهوری دموکراتیک خلق کره که ۱۸۰,۰۰۰ دلار در کیسه‌های پلاستیکی سیاه حمل می‌کرد، در گمرک بندر ولادیوُستوک روسیه بازداشت شد.

ساختار پیچیده و سازمان‌یافته

از سال ۲۰۱۶ تاکنون، تلاش‌هایی برای جلوگیری از صادرات زغال‌سنگ از کره شمالی، که درآمدی یک میلیارد دلاری برای این کشور دارد، انجام شده است. اما طبق گزارش موسسه رویال یونایتد، به سایر بخش‌های تحریم‌شده توجه کمتری شده است که از آن جمله می‌توان به صادرات منسوجات (درآمد ۷۶۰ میلیون دلاری در سال)، غذاهای دریایی (۳۰۰ میلیون دلار)، سنگ آهن و سرب (۳۶۰ میلیون دلار) اشاره کرد.

به گفته آیزنمن، این شبکه از زنجیره‌های تأمین را می‌توان با پیشرفت فنی کره شمالی در حوزه‌هایی مانند ارزهای دیجیتال ترکیب کرد که بسیار بیشتر از تلاش سایر کشورهای تحریم‌شده مانند ایران یا ونزوئلا در این حوزه است. او همچنین اضافه کرد:

کره شمالی مدت‌ها است که این کار را انجام می‌دهد. این کشور هم در هک‌ کردن و هم در دور زدن تحریم‌ها ساختارهای پیچیده و سازمان‌یافته‌ای دارد. منطقی به نظر می‌رسد که بخواهد این دو بخش را به یکدیگر متصل کند.

این نهادهای پیچیده و سازمان‌یافته شامل دانشگاه‌های فنی‌ای هستند که به طور ویژه افراد را به منظور هکر شدن برای دولت کره شمالی تعلیم می‌دهند.

آیزنمن گفت:

این تمام کاری است که آن‌ها انجام می‌دهند. صدها هکر وجود دارند. زیرگروه‌ها و دفاتر مختلفی وجود دارند که کارشان اندکی متفاوت است. کاملاً مشخص است که آن‌ها چقدر در این مورد بهتر از هر ملت-دولت‌ دیگری هستند.

جمهوری دموکراتیک خلق کره سال گذشته حتی یک کنفرانس بلاک چین و ارز دیجیتال در پیونگ یانگ ترتیب داد، رویدادی که نهایتاً به دستگیری جنجالی و کیفرخواست توسعه‌دهنده اتریوم ویرجیل گریفیث (Virgil Griffith)، به علت نقض تحریم‌ها منجر شد. این رویداد قرار بود اواخر ژانویه (اوایل بهمن ۹۸) برگزار شود، اما احتمالاً به علت شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاده است.

ایجاد توکن؟

بنا به گزارش سال گذشته شورای امنیت سازمان ملل، یک پروژه بلاک چینیِ مبتنی بر اتریوم به نام مرین چین (Marine Chain) که متعلق به دولت کره شمالی است، می‌تواند تصویر روشن‌تری از چگونگی ترکیب بلاک چین با تجارت در کره شمالی ارائه دهد.

در اکتبر ۲۰۱۸ (مهر ۹۷)، هیئت کارشناسان شورای امنیت سازمان ملل مطلع شد که پلتفرم مرین چین که در هنگ‌کنگ ثبت شده و قرار است خدمات توکنیزه‌کردن مالکیت کشتی‌ها را ارائه دهد، از سوی حداقل یک نفر تبعه جمهوری دموکراتیک خلق کره پشتیبانی می‌شود.

معلوم نیست که آیا مرین چین قرار بود واقعاً تولید شود یا صرفاً وسیله‌ای برای جمع‌آوری سرمایه از طریق عرضه اولیه سکه (ICO) بود. در هر صورت، مالکان ناشناس این پروژه پس از پیگیری مقامات امنیتی ناپدید شدند.

گزارش سازمان ملل اظهار داشت:

دولت کره شمالی می‌توانست از این پلتفرم برای دستیابی به پول و همچنین وسیله‌ای برای دورزدن تحریم‌های کشتیرانی با ایجاد روشی جدید برای پنهان‌ کردن مالکیت کشتی‌ها استفاده کند.